काठमाडौं, २३ जेठ । बाथरोग उपचारका क्षेत्रमा अग्रणी भूमिका खेलिरहेको नेशनल बाथरोग सेन्टरले आफ्नो देशभर रहेका विभिन्न ८ वटा शाखाबाट पछिल्लो ११ वर्षमा बाथरोगका करिब ६ प्रतिशत बिरामीको उपचार गर्न सफल भएको बताएको छ ।
सेन्टरको मंगलबार राजधानीमा आयोजना गरिएको वार्षिकोत्सव समारोहमा सेन्टरका प्रबन्ध निर्देशक रोशन कक्षपतीले जनचेतना वृद्धिका साथै देशका विभिन्न स्थानमा विस्तार गरिएका केन्द्रबाट ठूलो संख्यामा बिरामीको पहिचान र उपचारमा सहयोग पुगेको बताए । विश्व स्वास्थ्य संगठनको आंकडा अनुसार नेपालमा कूल जनसंख्याको १० प्रतिशत मानिसमा कुनै न कुनै बाथरोग रहेको छ । संगठनका अनुसार करिब ३० लाखमा बाथरोग भएकोमा १ लाख ४० हजार मानिसले यो बीचमा सेवा लिइसकेका छन् ।
तर, बाथरोगको उपचारमा सहभागी भएपनि नियमित औषधि सेवन नगर्दा तथा बीचैमा औषधि छोड्दा उपचारमा आएकामध्ये ४० प्रतिशतले मात्र बाथलाई नियन्त्रणमा राख्न सफल भएका छन् ।
स्वास्थ्य डायरीसँग कुरा गर्दै सेन्टरका अध्यक्ष कक्षपतिले भने, ‘हामीले यो अवधिमा करिब १ लाख ८० हजारको बाथ पहिचान र उपचार गरेका छौं । तर, त्यसको ४० प्रतिशतले मात्र चिकित्सकको निगरानीमा बिरामीलाई नियन्त्रणमा राखेका छन् । ६० प्रतिशत बिरामीको हकमा भने बाथ बल्झिने गरेको छ । यो जनचेतनाको अभावले गर्दा भएको हो । यसैले हामीले जनचेतना विस्तारलाई महत्व दिएका छौं ।’
यसर्थ सेन्टरले बाथरोगको जनचेतना घरघरमा पुर्याऔं, सामाजिक उत्तरदायित्व पुरा गरौं । भन्ने नारा लिएर ११ औं वार्षिकोत्सव मनाएको छ । सेन्टरले ११ वर्षको अवधिमा काठमाडौंको रातोपुलमा रहेको मुख्य शाखाका साथै, ललितपुरको पुल्चोक, भक्तपुरको टेखापुखु, पोखराको मुस्तांगचोक, झापाको विर्तामोड, बुटवलको सुख्खानगर, दांगको तुल्सीपुर र चितवनको भरतपुरमा आफ्ना शाखा विस्तार गरेको छ ।
औषधि छाड्ने मुर्खता नगरौं, बाथरोगलाई पनि बीमाको दायरामा ल्याउनुपर्छः स्वास्थ्य सचिव पोखरेल
सेन्टरको ११ औं वार्षिकोत्सवमा सहभागी भएका स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका सचिव डा. रोशन पोखरेलले बाथरोग एउटा दीर्घकालिन र नसर्ने रोग भएकाले यसमा नियमित औषधि सेवन गरेमात्र जीवनलाई दीर्घ र आरामदायी बनाउन सकिने बताए ।
‘नसर्ने रोगको औषधि खाएपछि जीवनभर औषधि खानुपर्छ भन्ने नकरात्मक भाष्य स्थापित भएको छ । औषधिउपचारमा आफै जान्ने हुनुभन्दा चिकित्सकको निगरानीमा उपचार गर्नुपर्छ । औषधि छाड्ने र आयुर्वेद एवं अन्य वैकल्पिक उपचारका नाममा नियमित उपचार छाड्दा बिरामीलाई धेरै क्षति हुन्छ । हामी चिकित्सक भन्दा जान्ने हुँदा समस्याहरु आउने गरेको छ ।’ डा. पोखरेलले भने ।
बाथरोगको नियमित परीक्षण र उपचार तुलनात्मक रुपमा महंगो हुँदा सबै नागरिकले उपचार गर्न नसकेको भन्दै डा. पोखरेलले बीमका परीक्षण र उपचारलाई पनि स्वास्थ्य बीमाको दायरामा ल्याउन आवश्यक रहेको बताए ।
कति लाग्छ बाथरोगको परीक्षण र उपचार खर्च ?
नेशनल बाथरोग सेन्टरका अनुसार बाथरोगको पहिचान गर्न सर्वप्रथम इम्युनोलोजिकल परीक्षणहरु गर्नुपर्छ । यसका लागि सुरुमा बाथ र यसको प्रकार पहिचान गर्न करिब १५ हजार रुपैयाँ लाग्छ । यी टेष्टले बाथको प्रकार, यसले शारीरिक प्रकृयामा गरेको असरहरु मुल्यांकन हुन्छ । यसमा गरिने इएनए टेष्ट सेन्टरले ५ हजार रुपैयाँमा गर्दै आएको छ । जुन परीक्षण सेन्टरको स्थापना गर्नुअघि भारु १० हजार तिरेर नेपालीले गर्न बाध्य थिए । बाथ रोग पहिचानको टेष्ट एकपटकमात्र गरे पुग्छ । बीचमा बिरामी सम्पर्क विहीन भएका खण्डमा भने यी परीक्षण पुनः गर्नुपर्ने हुन्छ । यसर्थ बाथरोगका बिरामीले उपचार छाड्ने वा वैकल्पिक उपचारका नाममा भड्किनु नहुने विशेषज्ञहरु बताउँछन् ।
बाथ पहिचान पछि प्रत्येक ६ महिनामा कलेजो, मिर्गौला लगायतमा बाथको असरबारे परीक्षण गर्नुपर्छ । जसको मुल्य ३ हजार रुपैयाँ पर्छ भने बाथरोग भएमा जीवनभर औषधि सेवन गर्नुपर्छ । यसका लागि मासिक १ हजार २ सयसम्मको औषधि सेवन गर्नुपर्छ । यसरी हेर्दा सालाखाला बाथरोगको उपचार गर्न वर्षको २१ हजार रुपैयाँ जति लाग्ने सेन्टरले जनाएको छ ।
बिहान उठ्दा हातका औंला अरठ्ठो हुने, दुख्ने, सुन्निने जस्ता प्रारम्भिक लक्षण बाथरोगमा देखिने गरेको छ । यदि यस्ता लक्षणलाई सामान्य मानेर दुखाई कम गर्ने औषधि सेवन गरेर बसेमा बाथरोग छिप्पिँदै जाने र गम्भीर अवस्था आउनसक्ने तर्फ चिकित्सकले सचेत गराएका छन् ।
