काठमाडौं – हालै प्रकाशित एक अध्ययनले वायु प्रदूषण फोक्सोको क्यान्सरको प्रमुख कारक बन्दै गएको देखाएको छ, जसले धूम्रपान नगर्नेहरूलाई पनि गम्भीर रूपमा प्रभावित गरिरहेको छ । विशेषगरी महिला र दक्षिणपूर्वी एसियाका जनसङ्ख्या यो समस्याबाट बढी प्रभावित भएका छन् ।
सन् २०२२ मा फोक्सोको क्यान्सरका २५ लाख नयाँ केसहरू दर्ता भए, जसमा करिब १० लाख महिलाहरू थिए। ल्यान्सेट रेस्पिरेटरी मेडिसिन जर्नलमा प्रकाशित अनुसन्धान अनुसार फोक्सोको क्यान्सरको एउटा प्रमुख प्रकार एडेनोकार्सिनोमा हाल विश्वभरि महिलाहरूमा अत्यधिक बढिरहेको छ ।
विशेषज्ञहरूका अनुसार वातावरणीय प्रदूषण र इनडोर प्रदूषण (जस्तै खाना पकाउन प्रयोग गरिने ठोस इन्धन) एडेनोकार्सिनोमा बढ्ने मुख्य कारण हुन्। अध्ययनका अनुसार धूम्रपान नगर्ने व्यक्तिहरूमा हुने फोक्सोको क्यान्सरको ५३–७० प्रतिशत मामिला वायु प्रदूषणकै कारण हुने पाइएको छ ।
चीन र पूर्वी एसियामा सबभन्दा धेरै प्रभाव
चिनियाँ वैज्ञानिकहरूको नेतृत्वमा भएको अध्ययनले पूर्वी एसियामा वायु प्रदूषणसँग सम्बन्धित क्यान्सर दर उच्च रहेको देखाएको छ। विशेषगरी चीनमा तातो र खाना पकाउन घरायसी ठोस इन्धनको प्रयोगले महिलाहरूमा फोक्सोको क्यान्सरको जोखिम बढाएको पाइएको छ ।
अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार धूम्रपान घट्दै गए पनि धूम्रपान नगर्नेहरूमा फोक्सोको क्यान्सर बढ्दै जानु गम्भीर चिन्ताको विषय हो । वायु प्रदूषणलाई बेवास्ता गरिए यसले भविष्यमा क्यान्सर सम्बन्धी मृत्युदर अझै बढ्न सक्छ ।
विशेषज्ञहरूका अनुसार स्वच्छ उर्जाको प्रयोग, वायुको गुणस्तर सुधार, र जनचेतनाको वृद्धिले यस समस्यालाई न्यूनीकरण गर्न सहयोग गर्न सक्छ । साथै, स्वास्थ्य संस्थाहरूले धूम्रपान बाहेकका फोक्सोको क्यान्सरका अन्य कारकहरूको पनि अनुसन्धान गर्नुपर्ने आवश्यक देखिएको छ ।